Maar de realiteit is dat ook onze huisdieren uiteindelijk aan hun ’laatste hoofdstuk’ beginnen. Het is aan ons als baasjes en gezin om de bepalen wanneer het tijd is het boek te sluiten. Maar het nemen van de juiste beslissing is lastig. De laatste levensfase kenmerkt zich vaak door een ernstige of slopende ziekte. Denk bijvoorbeeld aan hart- en nierfalen of gewrichtsaandoeningen waarbij pijnmedicatie niet meer voldoende helpt. Denk dus goed na over wat wel of niet acceptabel is voor je huisdier. Bespreek dit binnen het gezin en schakel een professional in zoals je dierenarts om de juiste overwegingen te maken.

Veel huisdiereigenaren hopen eigenlijk dat hun huisdier vredig in zijn slaap overlijdt. Bij honden en katten is dit echter zelden het geval. Te vaak zien wij als dierenartsen dat er sprake is van te lang en onnodig lijden, en dat wil natuurlijk niemand voor zijn geliefde huisdier. Maar het blijft gewoon moeilijk om de knoop door te hakken. Wanneer is het moment gekomen om het leven van jouw huisdier te beëindigen?

Kwaliteit van leven

Kwaliteit van leven is de belangrijkste factor bij het maken van de juiste beslissing tot inslapen. Denk na over de dingen die je huisdier wel en niet meer kan en wat voor waarde deze dingen hebben. Geen marathon meer kunnen lopen heeft minder effect op de levenskwaliteit dan niet meer goed eten of drinken. Hieronder zetten we een aantal essentiële levensbehoeften op een rij:

• Goed eten: Of een dier goed eet, is goed waarneembaar. Daarnaast kunnen we door regelmatig wegen, zien of het dier afvalt. Een dier mag niet steeds verder afvallen. Vaak gebruiken we allerlei lekkernijen om het niet eten te compenseren en actie hierop uit te stellen. Wees je bewust dat als een huisdier niet eet, er meer aan de hand is.
• Goed drinken: Er moet altijd schoon en vers drinkwater beschikbaar zijn en er moet voldoende gedronken worden. Een dier moet uit zichzelf drinken en het niet via een spuitje water in de mond gespoten krijgen. In tegenstelling tot niet eten, kan drinken niet uitgesteld worden omdat dieren snel uitdrogen. Drinkt je huisdier niet? Wacht dan niet af en neem zo snel mogelijk contact op met je dierenarts.
• Plezier hebben: Kan je huisdier nog wel de dingen doen waar hij vroeger zoveel plezier in had? Denk bijvoorbeeld aan naar buiten gaan, spelen met soortgenoten, lekker in de zon liggen en genieten van de aandacht van de baas. Stel jezelf de vraag: kan of doet je huisdier dit soort dingen nog of heeft hij daar geen energie en kracht meer voor?
• Vrij van pijn en ongemakken: Het hebben van een ongeneesbare ziekte waarbij medicijnen of therapie geen of te weinig effect hebben, weegt zwaar voor kwaliteit van leven. Denk maar eens aan de langdurige chronische pijn die artrose veroorzaakt. Gelukkig zijn er voor veel aandoeningen medicijnen die de pijn verzachten. Maar uiteindelijk zullen de klachten toenemen en bieden zelfs medicatie of fysiotherapie geen uitkomst meer.
• Vrij van angst en chronische stress: Sommige oudere huisdieren krijgen, net als mensen, dementie. Het hebben van dementie kan zich uiten in gedragsveranderingen. Dieren kunnen bijvoorbeeld midden in de nacht wakker worden waarbij ze in de war zijn. Vaak huilen ze dan of zijn ze onrustig. Ze raken soms angstig of in de war tijdens het uitlaten of zijn uit angst agressief tegen bekende of onbekende huisdieren en zelfs mensen.

Het gezin

De pijn en het verdriet die gevoeld worden bij het overlijden van onze huisdieren, kan net zo diep zijn als bij het overlijden van een persoon. Het is belangrijk om open te praten over het verdriet. Houd er vooral rekening mee dat iedereen anders met deze gevoelens omgaat, heb respect voor elkaar en toon begrip. Een vraag die ouders vaak hebben, is wat ze het beste kunnen doen met hun kind(eren) als hun geliefde huisdier komt te overlijden. Wat je in ieder geval niet moet doen, is een leugen bedenken (bijvoorbeeld zeggen dat Max is weggelopen in plaats van overleden) om het gesprek over het overlijden van het huisdier te vermijden. Hierdoor ontneem je kinderen de kans om te rouwen. Wees daarom altijd eerlijk. Wat je als ouder kunt doen voor je kinderen:

• Wees direct. Gebruik geen eufemismen als, ‘in slaap vallen’. Dit is verwarrend omdat een kind kan denken dat zijn vriendje weer wakker wordt. Kinderen jonger dan 5 jaar begrijpen vaak niet dat de dood permanent is. Daarom is het niet gek dat ze vragen wanneer hun huisdier weer terugkomt, nadat je hebt uitgelegd dat jullie huisdier is gestorven.
• Stel gerust. De dood kan beangstigend zijn voor kinderen. Stel ze daarom gerust zodat ze weten dat ze in moeilijke tijden op hun familie kunnen vertrouwen.
• Laat de kinderen aanwezig zijn. Het is lastig om je kind verdrietig te zien, maar het kan voor kinderen goed zijn om bij het inslapen van hun geliefde huisdier aanwezig te zijn. Kinderen zijn vaak nieuwsgierig, kunnen iets beter accepteren en kunnen zelfs een troost zijn voor hun ouders. Het is goed voor ze om te zien hoe vredig het euthanasieproces kan verlopen, in plaats van zichzelf enge details in te beelden. Maar kinderen moeten nergens toe gedwongen worden. Jij als ouder kunt het beste inschatten of jij je kinderen er wel of niet bij aanwezig wilt laten zijn.
• Laat ze rouwen. Soms vinden kinderen het moeilijk zich te uiten tijdens het rouwproces. Laat ze in zo’n geval tekenen, praten of een ceremonie houden. Dit kan zeer goed helpen bij het verwerken van het verdriet.

Andere huisdieren

Honden en katten begrijpen de dood. Ze lijken de verandering die heeft plaatsgevonden, te voelen. Iedere hond of kat uit dit op een andere manier. De een gaat tegen het overleden dier aan liggen en piept daarbij. De ander loopt langs en dwaalt vervolgens af zonder om te kijken. Dit betekent niet dat ze er niets bij voelen.

Een waardig afscheid

Het is belangrijk om je vooraf goed te oriënteren wat je wilt met je overleden huisdier. Er zijn veel verschillende mogelijkheden zoals begraven, cremeren, resomeren, het lichaam doneren e.d. Hieronder lichten we de mogelijkheden nader toe:

• Begraven: Vroeger begroeven mensen hun overleden huisdieren vaak zelf in de tuin. Dit mag nu nog steeds, maar daar zijn wel een aantal voorwaarden aan gesteld. Je moet toestemming hebben van de gemeente, het mag alleen op je eigen grond en het graf moet minimaal 1 meter diep zijn. Je kunt ook gebruik maken van een dierenbegraafplaats waar het dier een speciaal plekje krijgt. Huisdieren worden vaak begraven zodat volwassenen en kinderen nog een plaats hebben om hun huisdier te gedenken, wat veel troost kan bieden.
• Cremeren: Alles wat er in de humane uitvaartbranche mogelijk is, is bij dieren ook mogelijk. Denk aan het opbaren van je huisdier om voor de laatste keer afscheid te nemen of het individueel of in een groep cremeren van je huisdier. De as kan je uitstrooien of bewaren in verschillende soorten urnen. Veel dierenartsen werken samen met een crematorium, maar je bent altijd vrij om zelf een crematorium te kiezen. Vaak staat op de website van het crematorium wat ze bieden en de kosten zijn.
• Resomeren: Ook wel watercrematie genoemd. Deze optie is pas sinds 2019 voor dieren in Nederland mogelijk is. Bij dit proces worden de stoffelijke resten van het dier door middel van hoge druk en kaliumhydroxide sneller ontbonden waardoor alleen de botten overblijven die tot as worden verwerkt. Deze methode zorgt ervoor dat er geen roet of andere vervuiling bij de as zit. Daarnaast is deze methode 90% energiezuiniger en dus ook minder milieubelastend dan een gewone crematie.
• Dierdonorcodicil: Je kunt het lichaam van je huisdier ook doneren aan de wetenschap. Dit gaat via het dierdonorcodicil waarbij het lichaam gebruikt wordt voor onderwijs in de diergeneeskunde. Hierdoor zijn er minder of geen proefdieren meer nodig voor anatomisch onderwijs.

Laat je adviseren door een professional

Er zijn vaak nog veel dingen die we kunnen doen om de laatste levensfase van onze huisdieren op comfortabele manier te verlengen en ze zo lang mogelijk bij ons te houden. Wij adviseren om je senior huisdier regelmatig te laten onderzoeken. Mochten er tijdens deze seniorencheck aandoeningen gediagnostiseerd worden, dan kunnen we middels (vaak eenvoudige) medicijnen de kwaliteit van leven nog lang hoog houden. Als je meer wilt weten over de seniorencheck klik hier of maak een afspraak voor een online consult.

object(WP_Term)#15308 (10) { ["term_id"]=> int(78) ["name"]=> string(3) "Kat" ["slug"]=> string(3) "kat" ["term_group"]=> int(0) ["term_taxonomy_id"]=> int(78) ["taxonomy"]=> string(7) "soorten" ["description"]=> string(0) "" ["parent"]=> int(0) ["count"]=> int(26) ["filter"]=> string(3) "raw" }